BvB Ceviz Çiftliği

Aya Nikola Manastırı Kıyıköy beldesinin 800 mt güneybatısında,belde merkezine yürüyerek 15 dakikalık bir mesafede bulunmaktadır. Kiliseye, 200 metrelik bölümü mıcır ve topraktan oluşan kıvrılarak ilerleyen, denizin ve kumsalın seyredilebildiği bir yol takip edilerek ulaşılmaktadır.
Yapısı itibarıyla Kapadokya bölgesindeki manastırlara birebir benzerlik gösteren manastırın batı tarafında giriş kısmının önünde toprağın engebe oluşturduğu bölüm Aziz Stefanos olarak adlandırılmaktadır. Tahribat görmeden önce arazide değişik şekillerde kaya oluşumlarının ve bunların içine oyulmuş barınakların, su yolları ve kanallarının, şapellerin bulunduğu bilinmektedir. Kayanın ortasına övülerek yapılan kilise, kaya manastırlarının en iyi örneklerindendir. Vize çevresindeki manastırlarla ilşikisi olduğu bilinen kilise 1856 yılında Metropolit Matthaios tarafından onarılarak ön tarafına ahşap,taş ve tuğladan bir bölüm (Kaynak:1920 li yıllara ait Aya Nikola Fotoğrafları) ilave edilmişse de 20.yy içinde yıkılmış ve bu bölümle ilgili günümüze herhangi bir kalıntı ulaşamamıştır. Yapının kuzeybatısında Rumların ve daha sonra Pomakların kullandığı şarap yolu bulunmaktadır. Kilise ve avlusunun güney batısında, kilisenin ana kayasından yüksek fakat daha küçük hacimli, kilisenin mutfağı olarak kullanıldığı söylenen değişik kotlarda odaların oyulduğu bir bölüm bulunmaktadır. Kiliseye kuzey duvarında yer alan, iç içe iki yuvarlak kemerli, bezemeli bir kapı ile bahçeden girilir. Yuvarlak kapı kemerinin alnında Yunan harfleri ile "O AYİOS NİKOLAOS" (Aziz Nikolas, St. Nicholas, Aya Nikola) adı oyulmak suretiyle yazılmıştır. Manastırın yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, yapı üzerinde yapım tarihini belgeleyen herhangi bir yazıta rastlanmamışsa da kilisenin iç nar-teksinin duvarlarındaki isim ve tarih içeren oyma ve kalemsi yazılardan yola çıkarak yapının 6.yy Jüstinyen dönemine (M.S. 527-565) ait olduğu söylenir. Kıyıköy Aya Nikola Manastırı'nın 1870-1877 yıllan arasında bir onarım geçirdiği bilinmektedir.
Genel olarak manastır yapısı; doğuda içine kilisenin oyulduğu monolitik kaya kütlesi ile batıdaki avlu-bahçe ve içinde bulunan mekanlardan oluşmaktadır. İki ayrı seviyeden oluşan manastırın basamaklarla inildiği anlaşılan alt kotunda gizli bir geçidin olduğu söylenmektedir. Üst kotunda yer alan bölümün mezarlık olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Yunan Arkeolojik Kaynaklarına göre kilisenin doğu ve batı yönünde uzanan ve Aziz Nikolas, Aziz Savvas, Azize Barbara ve Aziz Minas'a ithaf edilmiş dört kanadının olduğu. Güneyde bulunan kanadının Meryem Anaya ithaf edildiği, Azize Barbara'nın isminin ise yanlışlıkla buraya atfedildiği de ileri sürülmektedir. Kilisenin, batısında bulunan ve önü tamamen yıkılmış, iç kısmının mezarlıklarla bitiştiği yan bölüme girişi bulunmaktadır. Bu geniş naosik mekanının kaya tavanında onarılması gerekli birçok çatlak ve yarıklar bulunmaktadır.
Kilisenin 1924 yılında (mübadele günlerinde) kayda alınmış avlu içinden çekilmiş eski resimlerinden bugün mevcut olmayan dış narteks kısmı, çatıya ulaşan taş merdiven basamakları, çan kulesi ve avludaki mevcut odaların üzerinde bulunan bölümlerin varlığı anlaşılmaktadır. Kilise iç mekanları çok düzgün bir işçilik ile yapılmıştır ve günümüze kadar bu özelliğini koruyarak gelmiştir. Yer yer küçük, bütünleme amaçlı duvar parçaları ve batı cephesi duvarları dışında tüm iç mekanların tavan duvar ve bezeme detayları kayaya oyularak yapılmıştır. Özellikle güney nefın naosunun apsise bakan oyma duvarı üzerinde, içlerinde fresk bezemeli alçı panoların yer aldığı anlaşılan oyma nişler bulunmaktadır. Manastırın bugün mevcut olmayan, avlunun doğusundaki dış narteks kısmı ile avluda bulunan odalarda ise geleneksel taş yapım teknikleri kullanılmıştır. Yapının iç mekan dekorasyonunda, kapı pencere doğramalarında ve bazı iç mekan ayırımlarında ahşap yapı malzemesinin; aynı döneme ait birçok Ortodoks-Rum kilisesinde rastlandığı gibi, yoğun bir biçimde kullanıldığı açık bir şekilde anlaşılmaktadır.